Grupa związana z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Białymstoku oraz Wydziałem Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu w Białymstoku w niedzielę (10.10.2021r.) obejrzała obiekty objęte najwyższą ochroną konserwatorską w Supraślu.
Pierwszym punktem wizyty były oględziny Domu Ludowego w Supraślu. W 2016 roku obiekt został laureatem konkursu „Zabytek Zadbany”.
Dom Ludowy im. Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego został ufundowany przez społeczność supraską w 1934 r. Budynek zaprojektował arch. Jarosław Girin. Obiekt zbudowano z drewna w konstrukcji sumikowo-łątkowej, oszalowano deskami ułożonymi poziomo oraz nakryto dachem wielospadowym. Wewnątrz budynku mieściła się sala widowiskowa na 300 miejsc oraz biura Zarządu Miejskiego. Z tyłu budynku wybudowano scenę letnią w formie zadaszonej wiaty ujętej drewnianą balustradą.
Budynek przeznaczono na wydarzenia kulturalne. Po wojnie zabudowano antresolę. Generalny remont przeszedł w latach 2013-2015, kiedy to odtworzono elementy zawarte w okresie powojennym. W 1996 roku Dom Ludowy został wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego.
Kolejnym obiektem poddanym oględzinom był Dom Staromiejski w Supraślu.
W 2020 roku Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków przyznał parafii pw. NMP Królowej Polski w Supraślu dotację w wysokości 170 tys. złotych na remont budynku. W ubiegłym roku była to najwyższa tego typu dotacja – informuje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz. Szczegóły związane z remontem domu staromiejskiego przedstawił ksiądz proboszcz Wiesław Kulesza.
Budynek dawnej plebanii został wybudowany około połowy XIX wieku. Jest jednym z najstarszych obiektów architektonicznych Supraśla. Według informacji przekazywanych przez mieszkańców miasteczka, został wzniesiony przez Niemca – właściciela fabryki. Układ pomieszczeń w budynku nawiązuje do schematów rozwiązań dwutraktowych, drewnianych „domów tkaczy” budowanych w tym samym okresie w Supraślu. Po wybudowaniu kościoła, został przekazany w posiadanie parafii. Budynek pełnił rolę plebanii aż do lat 80 ubiegłego wieku. W 2005 roku w Supraślu erygowano drugą parafię katolicką – pw. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski. Budynek Domu Staromiejskiego stał się jej własnością. Obiekt znajduje się w rejestrze zabytków województwa podlaskiego od 1966 roku.
Następnie poddano oględzinom Pałac Buchholtza. Obiekt wzniesiono przypuszczalnie między rokiem 1892 a 1903 w wyniku rozbudowy budynku o wymiarach odpowiadających obecnemu korpusowi głównemu. O historii obiektu opowiedział dyrektor Liceum Sztuk Plastycznych w Supraślu Wojciech Sokólski. Budowę i rozbudowę budynku należy wiązać z osobą Adolfa Buchholtza-syna. Najprawdopodobniej po zawarciu związku małżeńskiego z Adelą Marią Scheibler, Adolf Buschholtz wybudował w pobliżu fabryki niewielki pałacyk, który rozbudował o skrzydło boczne i wieżę zachodnią.
Zmieniono wystrój pałacu poprzez dodanie secesyjnych sztukaterii we wnętrzu oraz detalów na zewnątrz. Wartości artystyczne budynku przejawiają się w toskańskich kolumnach i półkolumnach, balkonach w kształcie muszli, głowicach pilastrów dekorowanych słonecznikami, tulipanami i makami. Figury Atlantów na kolumnach portyku zapraszają do wejścia.
Po 1945 roku pałac adaptowano na potrzeby Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych. Zdobienia budynku to głównie styl neorenesansowy oraz secesyjny.
1 lutego 1978 r. została podjęta decyzja o renowacji i ewentualnej modernizacji pałacu pod kierownictwem Pracowni Konserwacji Zabytków w Białymstoku. W ramach prac remontowych odnowiono plafonierię w obecnej czytelni, część polichromii, odrestaurowano elewację zgodnie z oryginalną kolorystyką, a także zrekonstruowano atlanty na kolumnach portalu – dodaje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.
Pałac wpisano do rejestru zabytków województwa podlaskiego w 1960 r.
Ostatnim już punktem wizyty był Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy w Supraślu.
Na początku bieżącego roku odebrano prace, które wykonano zgodnie z pozwoleniem Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na prowadzenie prac konserwatorskich polegających na odtworzeniu XVI-wiecznych fresków cerkwi Zwiastowania NMP w Supraślu. Proces rekonstrukcji supraskich fresków trwał od 2016 roku. W 2020 roku Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków na prace we wnętrzu cerkwi przyznał dotację w wysokości 70 tys. złotych – podaje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.
Ponad 500-letni klasztor w Supraślu, zwany Ławrą Supraską, jest jednym z najważniejszych cerkiewnych ośrodków życia monastycznego w Polsce. Jego główna świątynia, cerkiew Zwiastowania NMP, została wzniesiona w latach 1503-1510 w stylu gotycko-bizantyjskim. Zniszczona w 1944 r. przez wojska hitlerowskie cerkiew, musiała czekać na odbudowę wiele lat. We wnętrzu budynku znajduje się kopia ikony Matki Boskiej Smoleńskiej z XIX wieku. W monasterze jest też druga podobna kopia.
W 1953 roku ruiny cerkwi pobazyliańskiej zostały wpisane do rejestru zabytków.
