REMONT ZABYTKOWEGO MECZETU W KRUSZYNIANACH

Meczet w Kruszynianach jest unikalnym w skali kraju przykładem islamskiego, drewnianego budownictwa sakralnego, funkcjonującym do dziś. Dzięki wsparciu Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, jeszcze w tym roku zostanie wyremontowany.

Meczet w Kruszynianach

Meczet w Kruszynianach powstał po 1679 roku, w którym Jan III Sobieski nadał Tatarom ziemie w okolicach Krynek i Sokółki. Trudno dokładnie określić z jakiego okresu pochodzi zachowany do dzisiaj obiekt. Prawdopodobnie powstał on w XVIII wieku. 

Remonty prowadzone przy obiekcie od połowy XIX wieku nie zmieniły bryły budynku i materiału, z którego został wzniesiony. Podczas konserwacji wzmacniano fundamenty i wymieniano zniszczone grzybem lub uszkodzone przez owady elementy konstrukcji, ścian, podłóg, szalunku. Część elementów świątyni została zastąpiona nowym materiałem z zachowaniem oryginalnej konstrukcji, podziałów i detali.

Meczety na Podlasiu (w Kruszynianach i Bohonikach) nie przypominają typowych muzułmańskich domów modlitwy z krajów arabskich. Wznoszący je miejscowi rzemieślnicy, nie znając bowiem architektury Wschodu wzorowali się na drewnianych budowlach sakralnych z terenu Podlasia. Stąd meczety te posiadają cechy charakterystyczne raczej dla kościołów drewnianych, cerkwi czy nawet synagog (wznoszonych od XVII wieku na zachodnich ziemiach dawnej Litwy i sąsiadujących z nią od wschodu obszarach), niż dla typowych meczetów. Orientalizm ich formy zewnętrznej przejawia się jedynie w cebulastych, spłaszczonych hełmach wieżyczek – pełniących funkcje minaretów – zwieńczonych półksiężycem na szpicach.

W 2012 roku meczety i mizary (cmentarze) w Kruszynianach i Bohonikach zostały uznane przez przez Prezydenta RP za Pomniki Historii. Celem ochrony jest zachowanie unikatowych wartości historycznych materialnych i niematerialnych, przykładów drewnianego budownictwa muzułmańskiego łączącego tradycje islamu z lokalną tradycją budownictwa sakralnego.

Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków przyznał w tym roku Muzułmańskiej Gminie Wyznaniowej w Kruszynianach dotację na remont meczetu w Kruszynianach. Prace przy zabytku prowadzone będą jeszcze w tym roku.

źródło: zabytek.pl