Prof. Małgorzata Dajnowicz Wojewódzka Konserwator Zabytków podjęła dziś (24.05) decyzję, że Aleja przydrożna przy ul. Browskiej w Białowieży zostaje wpisana do Rejestru Zabytków. To pierwszy zabytkowy trakt tego typu, jaki znalazł się w podlaskim rejestrze.
Obecna ulica Browska to trakt komunikacyjny pochodzący co najmniej z XVI w. Sama droga była jedną z głównych biegnących przez Białowieżę. Istniejąca wzdłuż niej aleja drzew wpisuje się w tradycję obsadzania drzewami ważnych szlaków komunikacyjnych. Na tym obszarze Polski aleje przydrożne występowały mniej licznie, tym samym stanowi ona cenny, wyróżniający się element krajobrazu kulturowego tej miejscowości.
Wartość zabytkową przydrożnej alei stanowią 104 drzewa, w większości są to: dęby szypułkowe (quercus robur), jesiony wyniosłe (fraxinus excelsior), klony jawor (acer pseudoplatanus), topole białe (populus alba), graby pospolite (carpinus betulus), lipy drobnolistne (tillia cordata). Zespół gatunków jest uzupełniony o brzozy omszone (betula pubescens), świerki pospolite (picea abies) oraz po jednym egzemplarzu gruszy pospolitej (pyrus communis) i dębu czerwonego (quercus rubra). Ze względu na długowieczność gatunku, to właśnie dęby szypułkowe, jako świadkowie istnienia alei, zachowały się do obecnych czasów. Dęby są rytmicznie rozmieszczone po obu stronach ulicy Browskiej, ponadto we względnie stałych odległościach.
Stare, wysokie, o znacznych obwodach drzewa alejowe, niekiedy o oryginalnie ukształtowanych przez upływ czasu konarach bezsprzecznie mają silne oddziaływanie estetyczne. Drzewa alejowe upiększają krajobraz i kompozycję przestrzenną tej części Białowieży. Ze względu na wiek drzew i skład gatunkowy aleja posiada ogromną wartość historyczną, naukową i przyrodniczą. Utrzymywanie zadrzewień w postaci alei w przestrzeni publicznej leży w interesie społecznym. Aleja przydrożna rosnąca przy ulicy Browskiej w Białowieży – jako jedna już z coraz mniej licznych alei w tej części Polski – zasługuje na szczególną ochronę jaką jest wpis do rejestru zabytków nieruchomych województwa podlaskiego.
Najwięcej zabytkowych alei znajduje się w województwie warmińsko-mazurskim i kujawsko-pomorskim.
Foto: Katarzyna Niedźwiedzka – starszy inspektor ochrony zabytków WUOZ w Białymstoku