Polichromie w kapliczce w Bajkach Zalesiu

Podczas prowadzenia prac wstępnych i zabezpieczających, zgodnie z wydanym pozwoleniem prof. dr hab. Małgorzaty Dajnowicz – Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, dotyczącym wykonania renowacji zabytkowej kapliczki oraz wykonania i montażu szyby ochronnej krucyfiksu, doszło do odsłonięcia warstwy polichromii we wnęce kapliczki dworskiej w Bajkach Zalesiu.

W wyniku odkrycia wstrzymano prace zagrażające zachowanej polichromii.

Wykonane odkrywki sondażowe pozwalają na określenie zakresu występowania opracowania malarskiego – ściany wnęki i podłucze. Można przypuszczać, że jest to najstarsza oryginalna warstwa dekoracyjna, stanowiąca tło dla rzeźby Ukrzyżowanego Chrystusa. Na bocznych ścianach wnęki uwidaczniają się iluzjonistyczne dekoracje architektoniczne w postaci fryzu arkadkowego. Dalsze działania przy wyżej wymienionej kapliczce będą realizowane pod nadzorem konserwatorskim – informuje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.

Kapliczka została ufundowana prawdopodobnie na początku XIX wieku przez Melchiora Ołdakowskiego, który w latach 1817-1837 pełnił funkcję marszałka szlachty powiatu białostockiego. Majątek nabył w 1804 roku od szambelana Franciszka Karwowskiego. Dwór został zniszczony w 1962 roku, z założenia dworskiego pozostała jedynie kapliczka.

Opisywana kapliczka dworska jest wolnostojąca, murowana z czerwonej cegły, otynkowana, posadowiona na wyodrębnionym cokole. Obiekt pokryto dachem dwuspadowym z krzyżem w kalenicy. Ściany boczne oraz ścianę tylną zwieńczono gładkim fryzem, wyodrębnionym, profilowanym gzymsem i ozdobnym, profilowanym gzymsem koronującym. W dolnej części niszy znajduje się tynkowana mensa ołtarzowa. W części centralnej usytuowana jest murowana podstawa krzyża w formie czworobocznego, zwężającego się ku górze postumentu, na którym oparty jest drewniany krucyfiks.

Rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego stanowi drewniany, polichromowany element kapliczki. Postać ujęto frontalnie, w głębokim zwisie. Głowę okala korona cierniowa w formie prostych, żelaznych drutów. Natomiast biodra opasa ciemne, czerwone perizonium. Od 2010 roku obiekt wraz z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego znajduje się w rejestrze zabytków województwa podlaskiego.