W związku z licznymi planami rewitalizacji rynków objętych ochroną konserwatorską, w miastach na terenie województwa podlaskiego, przypominamy o konieczności stosowania wykładni konserwatorskiej.
Dziedzictwo kulturowe jest nieodzownym czynnikiem rozwoju miast. Jego odpowiednie zarządzanie z całą pewnością wpływa pozytywnie na rozwój społeczny oraz gospodarczy obszarów miejskich.
W ostatnim czasie obserwujemy praktykę rewitalizacji zabytkowych rynków, placów, a nawet dzielnic miejskich, polegającą na eliminacji zieleni, usuwaniu historycznych nawierzchni i zastępowaniu ich beton lub asfaltem. Działania te stanowią realne zagrożenie dla historycznych układów urbanistycznych lub ruralistycznych.
Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków historyczne, zabytkowe układy urbanistyczne lub ruralistyczne podlegają ochronie, wszelkie prace dotyczące podejmowanych prac wymagają pozwolenia ze strony wojewódzkiego konserwatora zabytków.
W strukturze miasta rynek lub plac główny stanowią charakterystyczny element tożsamości, skupiający życie społeczno-gospodarcze i kulturalne. Pomimo zmiany funkcji przestrzeni rynkowych, która nastąpiła w XX wieku, ich znaczenie społecznie nie uległo zmianie. Przestrzenie rynkowe w dalszym ciągu skupiają najlepiej zachowaną zabytkową zabudowę, świadcząc o historii i dziedzictwie kulturowym miasta. Ważnym jest, by proces ich rewitalizacji przebiegał zgodnie z poszanowaniem zasad konserwatorskich – wskazuje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz – Podlaska Konserwator Zabytków.
Zieleń jest niezwykle ważnym elementem przestrzeni miejskiej, spełnia wiele funkcji m.in. oczyszcza powietrze oraz obniża temperaturę. W celu uświadomienia społeczeństwa jak dużym problemem jest betonowanie miast, pod koniec 2016 r. powstała kampania społeczna „Krajobraz mojego miasta” wraz z filmem szkoleniowym.
Głównym zamiarem kampanii było uwrażliwienie władz samorządowych, instytucji, a przede wszystkim społeczeństwa na konieczność właściwego planowania przestrzeni miejskiej, ograniczenie umiejscawiania wielkoformatowych banerów na zabytkowych budynkach oraz wkomponowaniu zieleni w przestrzeń miejską.
Przykładem inwestycji, podczas której Podlaska Konserwator Zabytków przeprowadziła liczne konsultacje, w sprawie uwzględnienia nasadzeń zieleni, jest rewitalizacja Starego Rynku w Łomży.