Decyzją prof. dr hab. Małgorzaty Dajnowicz – Podlaskiej Wojewódzkiej Konserwator Zabytków z dnia 24 października 2022 roku do rejestru zabytków wpisano ołtarz boczny wraz z tabernakulum oraz obraz „Matki Bożej Różańcowej ze Św. Dominikiem” wraz z ramą. Obiekty te znajdują się w kościele p.w. Św. Jakuba Apostoła w Bakałarzewie.

Przedmiotowy ołtarz boczy został usytuowany na zakończeniu nawy bocznej świątyni, w płytkiej arkadowej niszy. Jest to obiekt architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem, drewniany ze złoconymi detalami ornamentalnymi. Mensa posiada formę skrzyni, w której ukryty jest mechanizm do ręcznego odkrywania i zakrywania obrazu Matki Bożej Różańcowej ze Św. Dominikiem. W centralnej części umieszczono tabernakulum w formie drewnianej skrzynki, którego drzwiczki ujęte są parą kolumienek na cokołach. Predella z rzędem arkadowych płycin, z postumentami została zakończona profilowanym gzymsem. Na wewnętrznych cokołach ustawiono rzeźby Św. Piotra i Św. Pawła. Na skrajnych cokołach widzimy gładkie kolumny o stylizowanych w liście akantu kapitelach. Natomiast w polu zwieńczenia, nad obrazem, dekorację w postaci korony otoczonej gwiazdami. Powyżej w przełamaniu gzymsu, umieszczono motyw obłoków, w które wpisane zostało oko opatrzności ujęte promienistą glorią.

Ołtarz prezentuje cechy stylowe charakterystyczne dla historyzmu (eklektyzm). W ołtarzu wykorzystano rozwiązania z minionych epok, poddając je pewnym przekształceniom, redukcji, niespotykanym połączeniom. Zestawienie elementów dekoracyjnych tj. kolumn, konsolek, przerwanego belkowania i gzymsów, cokolików, płycin nadało ołtarzowi indywidualnego wyrazu artystycznego – zawarła w decyzji prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz – Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Obraz Matki Bożej Różańcowej ze Św. Dominikiem w kształcie prostokąta wertykalnego, namalowany techniką olejną na płótnie został umieszczony w ołtarzu bocznym. Obraz przedstawia tradycyjną ikonografię, w której Matka Boża trzymająca Dzieciątko na kolanach siedzi wśród obłoków, natomiast święty ukazany jest w pozycji klęczącej. Taka formuła przedstawienia z dwustrefową kompozycją, gdzie Matka Boża podaje różaniec Św. Dominikowi, wykształciła się w XVII wieku i stała się niezwykle popularna w sztuce polskiej, zwłaszcza za pośrednictwem malarstwa włoskiego.

O wysokim poziomie artystycznym przedmiotowego obrazu świadczy m.in. technika opracowania detali, miękki sposób operowania światłem czy zastosowanie elementów symbolicznych. Wymowne gesty i pozy postaci umieszczonych na tle kłębiących się obłoków, skłaniają widza do pogłębionej refleksji nad ich treścią. Tym samym przedmiotowy obraz stanowi bardzo dobre uzupełnienie studiów, nad wariantami ikonograficznymi związanymi ze Św. Dominikiem – wskazuje w decyzji prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.