CZĘŚĆ ELEWACJI KAMIENICY PRZY MIKOŁAJA 8 W REJESTRZE

Prof. Małgorzata Dajnowicz Wojewódzka Konserwator Zabytków podjęła decyzję o wpisaniu do Rejestru Zabytków Województwa Podlaskiego zabytek nieruchomy, tj. elewację frontową (południową) i część elewacji wschodniej (na długości 8 m. od krawędzi elewacji frontowej w kierunku północnym) kamienicy przy ul. Św. Mikołaja 8 w Białymstoku, usytuowanej w dzielnicy Śródmieście. Zabytek jest murowany i pochodzi  z ok. 1897 r.

Kamienica usytuowana jest w centrum Białegostoku, w północnej pierzei ul. Św. Mikołaja. Jest to budynek wolnostojący, trzykondygnacyjny, częściowo podpiwniczony (w obszarze) oficyny, złożonym z prostopadłościennego korpusu głównego nakrytego dachem dwuspadowym i wydłużonej oficyny ustawionej pod kątem prostym, krytej dachem pulpitowym. Kamienica z oficyną zostały wybudowane w technologii tradycyjnej, murowanej z belkowymi stropami międzykondygnacyjnymi oraz spadzistymi dachami o drewnianej więźbie dachowej. Konstrukcja i technologia wznoszenia są typowe dla czasów, w których były budowane. Na osi korpusu głównego znajduje się przejazd bramny sklepiony kolebkowo.

Elewacja frontowa (południowa) i część elewacji wschodniej (na długości 8 m. od krawędzi elewacji frontowej w kierunku północnym) kamienicy w dużym stopniu zachowały oryginalny, czytelny układ kompozycyjny. Jest to obszerna, trójkondygnacyjna elewacja frontowa, z przejazdem bramnym, charakterystyczna dla budownictwa mieszkalnego końca XIX w. Jej wygląd to pochodna zjawisk jakie w ostatniej ćwierci XIX stulecia zaszły w urbanistyce i architekturze Białegostoku. Pojawienie się licznych banków i instytucji kredytowych w latach 80. i 90. spowodowało prawdziwy boom gospodarczy i gwałtowne wzmożenie ruchu budowlanego. Dodatkowym impulsem było otwarcie nowych cegielni w okolicach miasta.

Wystrój architektoniczny elewacji frontowej i części elewacji wschodniej kamienicy jest zachowany w dość dużym stopniu. Czytelny jest układ kompozycyjny elewacji wyznaczony przez rytm prostokątnych otworów okiennych oraz ceglany detal architektoniczny, na który składają się gzymsy (m.in. kolorowe, podokienne, schodkowy gzyms wieńczący), łuki odciążające nad otworami okiennymi i przejazdem bramnym.

Zdaniem prof. Dajnowicz wpisanie obiektu do rejestru zabytków nieruchomych leży w interesie społecznym, ze względu na zachowane wartości historyczne, artystyczne i naukowe. Konserwator zaznacza, że elewacje budynku są charakterystycznym elementem dla swojej epoki, w której powstały, ale jednocześnie jednymi z niewielu tego typu, które przetrwały działania wojenne bez żadnych istotnych uszkodzeń. Stanowią autentyczny dokument historii rozwoju architektonicznego i urbanistycznego miasta Białegostoku zachodzącego na przełomie XIX i XX w. Troska o ich zachowanie i ochronę leży w interesie społecznym. Zabytkowe elewacje stanowią wartościowy, zachowany element reprezentacyjnej kamienicy.