Dzwonnica przy kościele parafialnym pw. Św. Wawrzyńca w Dolistowie Starym została wpisana do rejestru zabytków. Decyzja w tej sprawie zapadła w dniu 3 listopada 2023 r.

Dokładna data erygowania parafii w Dolistowie nie jest znana, jednakże pewnym jest, że istniała już w 1. poł. XVI w. Pierwszy kościół parafialny był drewniany, jednak w związku z jego stanem w 2. poł. XVII w. podjęto kroki celem budowy nowego, murowanego kościoła. Po licznych perturbacjach obecnie istniejący kościół dolistowski wybudowano w latach 1789-1791 według projektu Jana Bogumiła Zscherniga, architekta Izabeli Branickiej z Poniatowskich. Kościół i przyległy do niego teren cmentarza przykościelnego otoczony był kamiennym parkanem nakrytym gontowym daszkiem. Jeszcze na początku XIX w. naprzeciw kościoła stała stara drewniana dzwonnica, obita tarcicami. Niedługo później, w poł. XIX w. wzniesiono nową, kamienną dzwonnicę.

Dzwonnica usytuowana jest w południowo-zachodnim narożniku muru ogradzającego teren kościoła parafialnego i dawnego cmentarza przykościelnego w Dolistowie Starym. Jest murowana z kamienia polnego i cegły, częściowo tynkowana, nakryta dachem dwuspadowym, krytym blachą trapezową. W dzwonnicy zawieszono trzy dzwony.

Zabytek jest nośnikiem wartości artystycznych. Posiada cechy stylowe w charakterze klasycyzmu przejawiające się w symetrii, harmonii, prostocie formy i zdobnictwa. Szczyt budynku zwieńczono tympanonem, zastosowano ślepe arkady, naroża ozdobiono boniowaniem. Symetrycznie rozmieszczone okna oraz łuki arkadowe w pierwszej kondygnacji decydują o harmonijnym wyglądzie obiektu, a połączenie elementów tynkowanych i odkrytego kamienia podkreśla wartości artystyczne dzwonnicy.

Dzwonnica w Dolistowie Starym posiada wartość historyczną o znaczeniu regionalnym – stanowi materialny dokument zarówno dziejów parafii, jak i samej miejscowości. Pozwala na postrzeganie kościoła, dzwonnicy oraz cmentarza przykościelnego otoczonego murem kamiennym jako zespołu sakralnego. Ponadto można zaobserwować pewną tendencję w budowie dzwonnic kamienno-ceglanych na tym terenie. Dzwonnice w podobnym stylu i z podobnego okresu występują w Kalinówce Kościelnej, Brzozowej, Trzciannem, a także Dąbrowie Białostockiej. Jako przykład związanych stylowo z ww. dzwonnicami może stanowić uzupełnienie wiedzy na temat budownictwa sakralnego tego okresu – wskazuje w decyzji wpisu do rejestru prof. Małgorzata Dajnowicz – PWKZ.