IKONY W REJESTRZE ZABYTKÓW WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO

Decyzją z dnia 14.08.2020 roku prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zabytków wpisała do rejestru zabytków województwa podlaskiego ikony należące do parafii pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Kożanach. 

Ikona „Święty Jerzy Zwycięzca”

Do rejestru zabytków został wpisany feretron z ikonami „Matka Boża Ostrobramska” i „Święty Jerzy Zwycięzca” z XX wieku, ikona „Matka Boża Kazańska” z kiotem z początku XX wieku oraz ikona „Chrystus w Ogrójcu” z ramą z przełomu XIX i XX wieku. Ikony zostały wpisane do rejestru zabytków ze względu na wartości artystyczne, których są nośnikami.

Zabytki stanowią istotne, ustalone tradycją elementy wyposażenia świątyń parafii w Kożanach. Prezentują dość wysoki poziom artystyczny oraz są wartościowym przykładem sztuki sakralnej.” – prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zabytków.

Wniosek o wpisanie do rejestru zabytków przedmiotowych ikon złożyła parafia pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Kożanach. Najstarsze wzmianki na jej temat sięgają XVI wieku. Obecna, drewniana cerkiew została wzniesiona w 1886 roku.

Feretron z ikonami Matki Bożej Ostrobramskiej i św. Jerzego Zwycięzcy został wykonany w drewnie. Jego profilowana podstawa podtrzymuje główną część (korpus) mieszczący dwustronną ikonę. Feretron dekorowany jest ornamentami roślinnymi, z profilowaną ramą ujmującą ikony, malowany w odcieniu złamanej bieli z detalem złoconym oraz marmoryzacją w podstawie. Feretron jest w dobrym stanie zachowania, jednak ikony posiadają przetarcia i wykruszenia warstwy malarskiej oraz ślady korozji.

Ikona Matki Bożej Kazańskiej umieszczona w drewnianym kiocie została wykonana techniką olejną na blasze. Przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus, poniżej których, na rozwiniętym zwoju umieszczono tekst modlitwy.

Ikona Chrystus w Ogrójcu z profilowaną drewnianą ramą, namalowana techniką olejną jest w dostatecznym stanie zachowania. Płótno jest pociemniałe, lokalnie przetarte i zabrudzone. Mimo to przedstawienie jest czytelne a jego walory artystyczne nie zostały zatarte.