Zabytki modernistyczne – Sąd Apelacyjny w Białymstoku

Sąd Okręgowy i Sąd Grodzki, obecnie Sąd Apelacyjny przy ul. Adama Mickiewicza 5 w Białymstoku powstał w latach 1929-1933. Autorem projektu budynku był uznany warszawski architekt Kazimierz Tołłoczko, absolwent politechniki we Lwowie i wykładowca Politechniki Warszawskiej. Mężczyzna brał czynny udział w projektowaniu nowych warszawskich osiedli: Żoliborza Oficerskiego i Dziennikarskiego, Sadyby i Kolonii Akademickiej przy Placu Narutowicza.

Budynek sądu złożony jest z dwóch połączonych ze sobą budynków: trójkondygnacyjnego z użytkowym poddaszem i wysokim podpiwniczeniem, założonego na rzucie zbliżonym do litery U, usytuowanego od strony ul. Mickiewicza i dwukondygnacyjnego budynku z wysokim podpiwniczeniem, złożonego z dwóch prostopadle ustawionych skrzydeł, od ul. Świętojańskiej.

Fasada sądu zróżnicowana została wysokościowo: centralny ryzalit wynosi się ponad korpus budynku, a wypełniające go pionowe płyciny o profilowanych obrzeżach, mieszczące rzędy okien podkreślają jego rolę jako dominanty.

Z modernizmu architekt zaczerpnął geometryczność i kubiczność bryły, surowość elewacji pozbawionych ozdobników, ożywianie elewacji przy pomocy rytmicznie rozmieszczonych otworów okiennych i drzwiowych umieszczonych w głębokich profilowanych niszach.

Architektura sądu posiada również cechy zaczerpnięte z epok minionych (monumentalizm i reprezentacyjność), które  znakomicie pasowały do gmachów państwowych. Architektowi udało się pogodzić te skrajnie odmienne tendencje i stworzyć budynek o jednolitej, przemyślanej bryle, dobrze zakomponowanych elewacjach i funkcjonalnym wnętrzu.

Obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa podlaskiego w 2013 r.