Kościół św. Rocha pomnikiem wdzięczności za niepodległość

Powstanie kościoła pw. Św. Rocha w Białymstoku jest ściśle związane z odzyskaniem niepodległości przez Polskę w 1918 roku. Świątynia miała świadczyć o wdzięczności parafian za wolność Ojczyzny.

Kościół pw. Św. Rocha w Białymstoku.

Dzięki współpracy księdza Adama Abramowicza – proboszcza parafii oraz profesora Oskara Sosnowskiego – warszawskiego architekta, który zwyciężył w konkursie architektonicznym dotyczącym projektu białostockiej świątyni, plany o budowie obiektu zaczęły się spełniać.

Lata 1927 -1946 to czas budowy świątyni, która jako jedyna w Białymstoku łączy ideę Matki Boskiej jako „Gwiazdy Zarannej” z litanii do Matki Boskiej z nowatorskimi formami architektonicznymi.

Kościół zbudowany został w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym na planie ośmioboku, który składa się z trzech stopniowo narastających brył. Pierwsza tworzy zasadniczy plan świątyni, drugą i trzecią stanowią ośmioboczne parawanowe attyki.

W pracach nad świątynią brało udział wielu białostockich artystów m.in. Stanisław Bukowski, który kierował pracami przy zagospodarowaniu świątyni, zaprojektował również ołtarz główny oraz dwa ołtarze boczne: Matki Bożej Różańcowej i Świętego Antoniego Padewskiego. Żona Bukowskiego wykonała projekt witraża w centralnej kopule kościoła. Wystrój rzeźbiarski świątyni stanowi zwieńczenie pracy Stanisława Horno-Popławskiego. Natomiast autorem ołtarza w kaplicy Matki Bożej Ostrobramskiej, chrzcielnicy oraz ławek został Aleksander Weiss, który tworzył w oparciu o projekt Oskara Sosnowskiego.

Kościół św. Rocha jest jedną z najbardziej oryginalnych budowli I poł. XX wieku. Świątynia powstała jako wotum za wolność ojczyzny oraz zwycięstwo nad bolszewikami. W 1975 roku została wpisana do rejestru zabytków województwa podlaskiego, zaś 10 grudnia 2018 roku rozporządzeniem Prezydenta RP została uznana za Pomnik Historii. Jest to obiekt nietuzinkowy w skali kraju. Posiada wszystkie trzy wartości zabytkowe: artystyczną jako największe osiągnięcie epoki międzywojennego modernizmu w architekturze sakralnej, historyczną jako pomnik wdzięczności za odzyskanie niepodległości oraz naukową jako nowatorskie zastosowanie technologii żelbetowej – dodaje prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz.

Na przestrzeni lat 2019-2021 parafia pw. Św. Rocha w Białymstoku otrzymała dotacje Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o łącznej kwocie 320 000 tys. zł. Prace dotyczyły remontu schodów terenowych nr 1 i 2 wraz z dziedzińcem, wykończenia biegów i spoczników okładziną kamienną, remontu schodów terenowych nr 4 przy kościele oraz renowacji zabytkowych organów piszczałkowych.