Zagospodarowanie historycznych układów zabytkowych

W związku z występującą praktyką rewitalizacji zabytkowych rynków, placów oraz dzielnic miejskich, polegającą na eliminacji zieleni, usuwaniu historycznych nawierzchni i zastępowaniu ich betonem lub asfaltem, generalna konserwator zabytków prof. Magdalena Gawin zwraca uwagę na najważniejsze tezy związane z zasadami konserwatorskimi, ochroną zabytkowej zieleni i zagospodarowaniem historycznych układów zabytkowych.

W strukturze miasta rynek lub plac główny to charakterystyczny element tożsamości, skupiający życie społeczno-gospodarcze i kulturalne. Ponadto, przestrzenie rynkowe często skupiają najlepiej zachowaną zabytkową zabudowę świadczącą o historii i dziedzictwie kulturowym miasta. Dlatego ważne jest, aby rewitalizacja przestrzeni miejskich przebiegała zgodnie z poszanowaniem zasad konserwatorskich.

Niedopuszczalne jest niszczenie w ramach prac rewitalizacyjnych i modernizacyjnych  wypracowanych już w okresie międzywojennym koncepcji zazielenienia placów, skwerów, ulic, promenad i bulwarów. Usuwanie zdrowych drzew, które kilkadziesiąt lat temu nasadzano z nadzieją poprawy życia w mieście i posługiwanie się argumentacją przywracania rynkom i placom ich pierwotnej funkcji wykreowanej w średniowieczu, jest działaniem fałszywym, jeżeli efektem końcowym pozostaje betonowy plac.

Na obszarach, na których wymagane jest uzyskanie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków należy stosować regułę polegającą na odmowie uzgadniania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub zmian tych planów, których projekty przewidują usuwanie zieleni z rynków miejskich oraz wymianę historycznych bruków na kształtkę betonową lub nawierzchnię asfaltową. Należy także uwzględnić standardy postępowania konserwatorskiego w zakresie zagospodarowania przestrzeni rynkowych obligujących do przywrócenia w uzasadnionych przypadkach zieleni, wykorzystując określone gatunki drzew liściastych charakterystyczne dla polskiego krajobrazu.